Muzyka odgrywa kluczową rolę w budowaniu nastroju grozy i napięcia w horrorach. To właśnie charakterystyczne dźwięki, mroczne motywy i dynamiczna ścieżka dźwiękowa sprawiają, że widzowie czują strach i niepokój. W niniejszym artykule przyjrzymy się najlepszym soundtrackom w historii kina grozy, które na zawsze zapisały się w pamięci widzów i zdefiniowały gatunek. Omówimy kultowe dzieła takich twórców jak Bernard Herrmann czy John Carpenter, których muzyka stała się nieodłącznym elementem najsłynniejszych horrorów.
Najlepsze horrory filmowe wszech czasów
Psychoza
Film Psychoza z 1960 roku w reżyserii Alfreda Hitchcocka z muzyką skomponowaną przez Bernarda Herrmanna uważany jest za jeden z najlepszych horrorów w historii kina. Charakterystyczny motyw muzyczny grany na smyczkach, który pojawia się podczas słynnej sceny pod prysznicem, na zawsze zapadł w pamięci widzów. Kreuje on niepokojącą, mroczną atmosferę i budzi uczucie grozy. Prosta melodia bazująca na niepokojących pizzicato oraz rytmicznych powtórzeniach idealnie oddaje klimat sceny morderstwa, która stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych w historii kina.
Muzyka Herrmanna doskonale uzupełnia mrożące krew w żyłach obrazy i wzmaga uczucie ciągłego zagrożenia. Jest kluczowym elementem budowania napięcia i podkreśla szaleństwo głównego bohatera. Soundtrack z Psychozy na trwale wpisał się w kanon najlepszych horrorowych ścieżek dźwiękowych.
Lśnienie
Kultowy horror Lśnienie w reżyserii Stanleya Kubricka z 1980 roku również posiada niezwykle charakterystyczną muzykę, która buduje upiorny nastrój już od pierwszych minut filmu. Na soundtrack składają się utwory wykonane na syntezatorze przez Wendy Carlos oraz utwory z repertuaru kompozytorów takich jak Béla Bartók, Krzysztof Penderecki czy György Ligeti.
Muzyka Carlos łączy w sobie melancholijne, rozedrgane dźwięki z mrocznymi, niskimi tonami basów. Razem z przejmującymi dziełami wspomnianych klasyków nadaje produkcji niepokojący i oniryczny charakter. Jest idealnym tłem dla szaleństwa opanowującego głównego bohatera i hotelu, który staje się miejscem horroru. To kolejny przykład, jak muzyka potęguje grozę i wpływa na odbiór widza.
Klimat grozy kreowany przez muzykę
Dissonanse
Jednym z najważniejszych elementów muzyki filmowej w horrorach są dissonanse, czyli połączenia akordów lub dźwięków, które brzmią nieprzyjemnie i drażniąco. Kompozytorzy celowo wprowadzają takie zestawienia, aby stworzyć uczucie napięcia i niepokoju. Dissonanse pojawiają się najczęściej przy nagłych zwrotach akcji, w momencie pojawienia się potwora lub w scenach morderstwa. Przykładem może być ścieżka dźwiękowa z Halloween Johna Carpentera, w której słyszymy charakterystyczne, rozedrgane dissonanse.
Innym sposobem wywołania uczucia grozy jest łączenie ze sobą dźwięków, które nie pasują do siebie pod względem tonacji. Tworzy to kontrast i poczucie dysonansu, na przykład ostre dźwięki skrzypiec na tle niskich, przesterowanych gitar.
Niskie dźwięki
Kolejnym ważnym zabiegiem jest wykorzystanie niskich rejestrów dźwiękowych. Tony z dolnego zakresu, szczególnie w połączeniu z odpowiednimi efektami, potrafią idealnie oddać mroczny nastrój. Niskie dźwięki stwarzają poczucie niepokoju i zagrożenia, dodają scenie grozy i potęgują uczucie strachu. Często słyszymy je w postaci wibrujących basów czy grubych, nieprzyjemnych akordów.
Przykładem horroru, w którym mistrzowsko wykorzystano niskie brzmienia jest Dziedzictwo z 2020 roku w reżyserii Ari Astera. Ścieżka dźwiękowa stworzona przez Colina Stetsona opiera się głównie na przesterowanych instrumentach dętych, kontrabasie i syntezatorach.
Charakterystyczne dźwięki budujące napięcie
Proste, wpadające w ucho melodie
W horrorach często pojawiają się proste, łatwe do zapamiętania melodie, które utkwić mogą w głowie na długo po seansie. Są zazwyczaj krótkie i bazują na kilku powtarzających się nutach. Tego typu motywy świetnie budują napięcie i poczucie grozy, zwłaszcza gdy niespodziewanie pojawiają się w filmie.
Doskonałym tego przykładem jest główny temat muzyczny z thrillera Nie oglądaj się teraz w reżyserii Nicolasa Roega z 1973 roku. Melodia grana na fujarce zapada w pamięć i perfekcyjnie oddaje klimat tajemniczości i zagrożenia.
Mroczne motywy wyróżniające się w tle
Tętniące basy
Kolejnym charakterystycznym zabiegiem jest umieszczanie w tle utworu pulsującej linii basowej. Niskie, wibrujące dźwięki doskonale oddają rytm bijącego serca i potęgują uczucie grozy oraz niepokoju. Basy wybrzmiewające gdzieś w głębi nadają całości mroczny, upiorny charakter. Często tworzą one regularny, powtarzalny motyw, który może kojarzyć się z tykaniem zegara lub zbliżającymi krokami.
Bardzo charakterystyczne pulsujące linie basowe można usłyszeć między innymi w ścieżkach dźwiękowych do Strasznego Młyna, Insidious czy też utworach grupy Nine Inch Nails wykorzystanych w filmie Zodiak.
Powtarzające się rytmy
Nieodłącznym elementem horrorowych soundtracków są również powtarzające się figury rytmiczne i ostinata. Regularnie powracające fragmenty nadają muzyce specyficzny, mroczny charakter i znakomicie budują uczucie narastającego napięcia. Często opierają się na prostych, obsesyjnych schematach perkusyjnych.
Jednym z najlepszych przykładów jest motyw z głównego tematu z filmu Psychopata w reżyserii Alfreda Hitchcocka. Figura grana na kontrabasie i wiolonczelach doskonale oddaje stan psychiczny głównego bohatera i nieustające poczucie zagrożenia.
Muzyka jako kluczowy element fabuły
Muzyka prowadząca bohaterów
W wielu horrorach muzyka nie tylko buduje nastrój, ale odgrywa kluczową rolę fabularną. Staje się niejako postacią, która prowadzi bohaterów i motywuje ich działania. Bardzo często pojawiają się wątki tajemniczych melodii, które wydają się opętywać protagonistów lub ich prześladować.
Przykładem jest chociażby film Pianista z 2002 roku w reżyserii Romana Polańskiego, w którym główny bohater zdaje się być opętany przez utwór, nad którym pracował zamordowany kompozytor.
Motywy muzyczne bohaterów
Częstym zabiegiem jest także przypisanie konkretnym postaciom własnych motywów muzycznych, które pojawiają się za każdym razem, gdy te się pojawiają. Pozwala to np. rozpoznać zbliżającego się czarnego charakteru jeszcze przed ukazaniem go na ekranie. Kojarzy się on bowiem z konkretnym dźwiękiem czy melodią.
Klasycznym tego przykładem jest motyw Norman Batesa z Psychozy Hitchcocka czy też główny temat ścieżki dźwiękowej z Obecności, który jednoznacznie kojarzy się z demonicznym duchem.
Najsłynniejsze soundtracki horrorów
Halloween
Nie sposób pominąć jednego z najbardziej rozpoznawalnych utworów w historii kina grozy, czyli głównego motywu z Halloween Johna Carpentera. Prosta, lecz bardzo charakterystyczna melodia grana na syntezatorze na zawsze wpisała się w pamięć fanów gatunku. Perfekcyjnie oddaje mrożącą krew w żyłach atmosferę i budzi skojarzenia z zbliżającym się zagrożeniem.
Motyw z Halloween jest jednym z najlepszych przykładów, jak prosta linia melodyczna może idealnie oddać nastrój grozy. To właśnie ona sprawia, że sceny, które bez muzyki nie wyglądałyby strasznie, nabierają przerażającego charakteru.
Obecność
Innym kultowym przykładem jest mroczny, dysonansowy utwór Tenebre autorstwa Goblin, który stanowi główny motyw Obecności w reżyserii Roba Zombie. Ciężkie, obsesyjne brzmienie, przytłaczające growlingowe riffy gitary oraz melodyka bazująca na trytonie doskonale oddają demoniczną aurę filmu i budzą uczucie żywcem wyjętego z piekła zła.
Muzyka Goblin doskonale uzupełnia specyficzną stylistykę wizualną Obecności i pozwala stworzyć niepowtarzalny, mrożący krew w żyłach klimat. To kolejny przykład ścieżki dźwiękowej, która na stałe wpisała się w kanon horroru.
Podsumowanie
Podsumowując, muzyka odgrywa niezwykle istotną rolę w horrorach, budując charakterystyczny nastrój grozy i potęgując uczucie napięcia. Kompozytorzy sięgają po całe spektrum środków, aby przyprawić widza o dreszcze - od dissonansów, przez niskie rejestry dźwiękowe, po proste, wpadające w ucho melodie. Nierzadko staje się ona kluczowym elementem fabuły, prowadząc bohaterów ku przeznaczeniu. W historii gatunku powstało wiele kultowych już soundtracków, które na zawsze zapisały się w pamięci widzów. Bez niezwykłych dźwięków Psychozy, Halloween czy Obecności horrory nigdy nie wywarłyby tak ogromnego wrażenia i nie wywołałyby takich emocji. Muzyka w kinie grozy to prawdziwa sztuka budzenia strachu.
Tagi
Udostępnij artykuł
